ඩොලරය අදත් පහළට ගිය හේතුව ?

ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් අද (02) දින නිකුත් කරන ලද විනිමය අනුපාතිකයේ ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපද ඩොලරයක ගැණුම් සහ විකුණුම් මිල පෙරදිනට සාපේක්ෂව තවත් පහළ ගොස් ඇත.

මහ බැංකුව විසින් අද (02) දින නිකුත් කරන ලද විනිමය අනුපාතිකයේ ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපද ඩොලරයක ගැණුම් මිල රුපියල් 343.9719 ක් ලෙස සටහන් වූ අතර විකුණුම් මිල 356.73 ලෙස සටහන් විය.

ඒ අනුව ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපද ඩොලරයට සාපේක්ෂව ශ්‍රී ලංකා රුපියල තවත් ශක්තිමත් වී තිබේ.


රුපියල ශක්තිමත් වෙන හේතුව ගැන මුදල් රාජ්‍ය ඇමති කියයි

පසුගිය වසරේ සැප්තැම්බර් මාසයේ දී ඩොලර් බිලියන 1.7ක්ව පැවැති විදේශ සංචිත ප්‍රමාණය 2023 වසරේ පෙබරවාරි මාසයේ මුල් සතිය වන විට 23.5%ක වර්ධනයක් අත් කර ගනිමින් බිලියන 2.1ක් දක්වා ඉහළ ගොස් තිබෙන බව මුදල් රාජ්‍ය අමාත්‍ය රංජිත් සියඹලාපිටිය පවසයි.  එය ඩොලර් මිලියන 400ක වර්ධනයක් බව අමාත්‍යවරයා කියා සිටියි.

රජය විසින් ගනු ලැබූ යහපත් ආර්ථික තීන්දු තීරණවල ප්‍රතිඵල ලෙස රුපියල ශක්තිමත් වෙමින් පවතින බව බව පැවසු රාජ්‍ය අමාත්‍යවරයා, ඒ හේතුවෙන් රුපියල ශක්තිමත් වෙමින් පවතින්නේ රට තුළ ඇති දේශපාලන ස්ථාවරත්වය සහ සාමකාමී වතාවරණය මත බව කියා සිටියි.

ආහාර උද්ධමනය 2022 වසරේ සැප්තැම්බර් මාසය වන විට 94.9%ක පැවතුනු බවත් එය 2023 ජනවාරි මාසය වන විට 60.1% දක්වා පහළ බැස තිබෙන බවයි මුදල් රාජ්‍ය අමාත්‍යවරයා ප්‍රකාශ කර සිටියි.

2022 වසරේ සැප්තැම්බර් වන විට 29,802ක් ලෙස පැවැති සංචාරක පැමිණීම 261%ක වර්ධනයක් අත් කර ගනිමින් 2023 පෙබරවාරි වන වට 107,639ක් ලෙස සටහන්ව ඇති බව අමාත්‍යවරයා පෙන්වා දෙයි.

ඩොලරයට මොකද වෙන්නේ ?

ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියල ශක්තිමත් වෙමින් ඇත

ඇමෙරිකානු ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියලේ අගය අද (මාර්තු 02 වැනිදා) තවත් ශක්තිමත් වී තිබේ.

සැබවින්ම ඩොලරයට මොකද වෙන්නේ? ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියල තවත් ශක්තිමත් වෙයිද? මෙය මුදල් වෙළෙඳපොල කටයුතුවලට කෙසේ බලපායිද? යන්න ගැන බොහෝ දෙනෙකු තුළ ඇත්තේ අවිනිශ්චිත තත්ත්වයකි.

රුපියල තවත් ශක්තිමත් වෙමින් මාර්තු 02 දා රජයේ ප්‍රධාන වාණිජ බැංකුවල ඩොලරයක ගැනුම් මිල රුපියල් 342.50ක් සහ විකුණුම් මිල රුපියල් 357යි සත 95ක් දක්වාත් පහත වැටිණි.

වාණිජ බැංකුවල බ්‍රිතාන්‍ය ස්ටර්ලින් පවුමක ගැනුම් මිල 400.88ක් ලෙස දැක්වුණු අතර විකුණුම් මිල සටහන් වුණේ රුපියල් 432.02ක් ලෙසය.

ඩොලරයට සාපේක්ෂව පසුගිය දෙදින තුළ රුපියල ශක්තිමත් විය.

ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියලේ කැපී පෙනෙන ශක්තිමත් වීමක් ඊයේ (මාර්තු 01 වැනිදා) පෙන්නුම් කළ අතර ප්‍රධාන වාණිජ බැංකුවල ඩොලරයක ගැනුම් මිල රුපියල් 353ක් සහ විකුණුම් මිල රුපියල් 363යි සත 30ක් ලෙස සටහන් විය.

මේ අතර ඇතැම් පෞද්ගලික වාණිජ බැංකුවල ඩොලර් එකක විකණුම් මිල රුපියල් 360ක් දක්වා අඩු වීමක් (මාර්තු 01 වැනිදා) වාර්තා කළේ ය.

ඩොලරයේ අගය පහළ යෑම තාවකාලික විය හැකි බව විශේෂඥයින් කියයි.

ඩොලරයේ අගය අඩුවීම තාවකාලිකද?

විදේශ සංචිත පහත වැටීම හමුවේ මෙරට ආර්ථිකය පසුගිය වසර දෙක තුළ දැඩි පසුබෑමකට ලක්විය.

ශ්‍රී ලංකාවට තවදුරටත් විදේශ ණය ගෙවීමට හැකියාවක් නොමැති බව 2022 වසරේ අප්‍රේල් මාසයේදී ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව නිවේදනය කළේය.
ආනයන සඳහා ගෙවීම් කිරීමට නොහැකිවූ අතර ඉන්ධන නැව් සඳහා ගෙවීම් කිරීමට නොහැකිව මෙරට බලශක්ති ක්ෂේත්‍රය දැඩි අර්බුදකාරී තත්ත්වයකට පත්විය.

දෛනික විදුලි කප්පාදුව මාස ගණනාවක් පුරා පැවතිණි.

මෙරට පවතින මූල්‍ය හිඟය හේතුවෙන් රජයේ රෝහල්වල අත්‍යාවශ්‍ය ඖෂධ පවා හිඟවී ඇති අතර අත්‍යාවශ්‍ය නොවන සැත්කම් සීමා කර තිබේ.

පවතින ආර්ථික අර්බුදය මධ්‍යයේ ශ්‍රී ලංකාවට සහාය වීම සඳහා, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය සංස්ථාව (IFC) ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රේෂණ සහ අපනයනවලින් සියයට 30කට වඩා ගනුදෙනු කරන මෙරට බැංකු තුනකට හරස් මුදල් හුවමාරු පහසුකමක් (cross-currency swap facility) ලබා දී තිබේ.

එහි වටිනාකම ඩොලර් මිලියන 400කි.

කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයයේ ආර්ථික විද්‍යා අධ්‍යයන අංශයේ මහාචාර්ය අමලා ද සිල්වා බීබීසී සිංහල සමග පැවසුවේ මෙයද ඩොලරයේ අගය පහළ යෑමට බලපෑ බවය.

එමෙන්ම විදෙස්ගත ශ්‍රමිකයින්ගේ ප්‍රේෂණ නිල මාර්ග ඔස්සේ මෙරටට ලැබීම ඉහළ යෑමටද ඩොලර් ගලා ඒමේ ප්‍රවනතාව ඉහළ යෑමට හේතුවී ඇතැයි ඇය පැවසුවාය.

ඇය සඳහන් කළේ විදෙස් සංචාරකයින් පැමිණීම ඉහළ යෑමද ඩොලරයේ අගය යම් ප්‍රමාණයකින් පහළ යෑමට හේතුවනු ඇති බවය.

පසුගිය ජනවාරි මාසයේදී සංචාරක ඉපැයීම් ආදායම ඩොලර් මිලියන 162ක් ලෙස ඇස්තමේන්තු කර තිබේ.

2022 වසරේ ජනවාරි මාසයේදී විදෙස්ගත ශ්‍රමිකයින්ගෙන් මෙරට ලැබී තිබූ ප්‍රේෂණ අගය ඩොලර් මිලියන 259ක් විය.

එය මේ වසරේ ජනවාරි මාසය තුලදී ඩොලර් මිලියන 437ක් දක්වා ඉහළ ගොස් තිබේ.

එමෙන්ම පසුගිය ජනවාරි මාසය තුළ පුද්ගලයින් 24236 දෙනෙකු විදෙස් රැකියා සඳහා පිටවගොස් ඇත.


පවතින තත්ත්වය තුළ ඩොලරයේ අගය අඩුවීම තවදුරටත් අපේක්ෂා කළ හැකිද?

පසුගිය දින දෙක තුළ මෙරට වෙළෙඳපොළ තුළ රුපියල ශක්තිමත් වීම නැතහොත් රුපියලට සාපේක්ෂව ඩොලරයේ අගය අඩුවීම තාවකාලික බව වයඹ විශ්වවිද්‍යාලයයේ කළමනාකරණ හා මූල්‍ය පීඨයේ මහාචාර්ය අමින්ද මෙත්සිල පෙරේරා සඳහන් කළේය.

ඔහු පෙන්වා දුන්නේ මහ බැංකුවේ ප්‍රතිපත්ති වෙනස් වීමක් මීට බලපෑ බවය.

මෙය තාවකාලික අඩුවීමක් බවද ඔහු සඳහන් කළේය.

“ඩොලරයේ අඩුවීමක් වෙන්න නම් එක්කෝ ඩොලර් සැපයුම වැඩි වෙන්න ඕනේ. නැති නම් ඩොලර් ඉල්ලුමේ අඩුවීමක් තියෙන්න ඕනේ මේක දිගට තියෙන්නේ නම්. නමුත් එහෙම දෙයක් නැහැ,” මහාචාර්යවරයා පෙන්වා දුන්නේය.

2020 වසරේ දෙසැම්බර් 31 රුපියල් 186.41ක් වු ඩොලරය 2023 පෙබරවාරි 28 වැනිදා වනවිට රුපියල් 361.63ක් විය

ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ දත්තවලට අනුව උද්ධමනයේ අඩුවීමක්ද පසුගිය පෙබරවාරි මාසයේදී වාර්තා වී තිබේ.

කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකයෙහි වාර්ෂික ලක්ෂ්‍යමය වෙනස මගින් මනිනු ලබන මතුපිට උද්ධමනය, 2023 ජනවාරි මාසයේ වාර්තා වූ සියයට 51.7හි සිට 2023 පෙබරවාරි මාසයේ දී සියයට 50.6 දක්වා පහළ ගොස් ඇත.

මතුපිට උද්ධමනයේ මෙම පහළ යෑම, 2023 ජනවාරි මාසයේ දී අපේක්ෂා කරන ලද උද්ධමනය පහළ යෑමේ ප්‍රවණතාවට බොහෝ දුරට අනුකූල බව ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව සඳහන් කළේය.


IMF ණය තවත් ප්‍රමාද වෙයිද?