සෑම වසරකම පෙබරවාරි සහ මාර්තු මාස දෙක යනු ලොකු කුඩා පාසල් සිසුන්ට පමණක් නොවේ
ආදී සිසුන්ටද විනෝදය සහ සතුට ගෙන එන මාසයක් යැයි කිවහොත් නිවැරදිය.
මෙරට බොහෝ ප්‍රධාන පෙලේ පාසැල් වල"බිග් මැච්" ලෙස අප කටවහරේ හඳුන්වනු ලබන අන්තර් පාසල් ක්‍රිකට් මහා තරග පවත්වනු ලබන්නේ මෙම මාසවලදීය.
කලක් පාසල් ළමුන්ව සිටියදී තමන් ලද අත්දැකීම වැඩිහිටියන් වූ පසුවද අත්විදීමට අවස්ථාව උදාකර දෙන 'බිග් මැච්' උන්මාදය සහ එහි ඉතිහාසය පිළිබඳ බීබීසී සිංහල කරුණු සොයා බලන ලදී.
මෙරට බිග් මැච් ඉතිහාසය
අන්තර් පාසල් මහා ක්‍රිකට් තරග යනු ශ්‍රී ලංකාවේ බාලක පාසල් අතර වාර්ෂිකව පැවැත්වෙන ක්‍රිකට් තරග වේ.
මෙම පාසල් වසර ගණනාවක් පුරා ප්‍රතිවාදී ක්‍රිකට් කණ්ඩායම් ලෙස සංවිධාන වී එකිනෙකාට එරෙහිව ක්‍රීඩා කර ඇති අතර ඇතැම් පාසල් අතර සියවසකට වැඩි කාලයක් පුරාවට තරග පවත්වා ඇත.
බිග් මැච් නූතන ශ්‍රී ලාංකේය සංස්කෘතියේ වැදගත් අංගයක් බවට පත්ව ඇති බව නොරහසකි.
බිග් මැච් සමග ඈඳුණු අන්වර්ථ නාමයන්
වාර්ෂිකව පැවැත්වෙන පාසැල් ක්‍රිකට් මහ තරග සමග ඈඳුණු අන්වර්ථ නාමයන් අපට අසන්නට ලැබේ.
කොළඹ රාජකීය විදුහල සහ ගල්කිස්ස ශාන්ත තෝමස් විදුහල අතර පැවැත්වෙන වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගය හඳුන්වනු ලබන්නේ "නිල් මහ සටන" ලෙස ය.
මහනුවර ධර්මරාජ විදුහල සහ මහනුවර කිංග්ස්වුඩ් විදුහල අතර පැවැත්වෙන වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගය හඳුන්වනු ලබන්නේ "කඳුකරයේ සුලෝහිත සංග්‍රාමය" යනුවෙන්ය.
ගාල්ල මහින්ද සහ රිච්මන්ඩ් විදුහල් දෙක අතර පැවැත්වෙන වාර්ෂික තරගය "පෙම්වතුන්ගේ සටන" ලෙසත්, කොළඹ ආනන්ද සහ නාලන්ද විදුහල් දෙක අතර පැවැත්වෙන ක්‍රිකට් තරගය "සුලෝහිත සංග්‍රාමය" ලෙසටත් නම් කර ඇත.
මාතර ශාන්ත තෝමස් සහ ශාන්ත සර්වේස් විදුහල් අතර පැවැත්වෙන වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගය හඳුන්වන්නේ "රුහුණු නිල් මහ සටන" ලෙසය.
එමෙන්ම කොළඹ ශාන්ත ජෝසප් සහ ශාන්ත පීතර විදුහල් අතර පවැත්වෙන වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගය හඳුන්වන්නේ "සාන්තුවරයින්ගේ සටන" ලෙසය.
මෙලෙස එක් එක් නගර ආශ්‍රිතව පාසැල් දෙකක් අතර පැවැත්වෙන වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරග සඳහා විවිධ අන්වර්ථ නාමයන් තබා තිබේ.
මෙරට ඉතිහාසයේ පළමු බිග් මැච් තරගය ගැන ඔබ දන්නවාද ?
මෙරට ඉතිහාසයේ පළමු වරට පාසල් දෙකක් අතර වාර්ෂික මහා ක්‍රිකට් තරගයක් පවත්වා ඇත්තේ 1879 වර්ෂයේදීය.
එම තරගය පවත්වා තිබුනේ කොළඹ ඇකඩමි විදුහල ( වත්මන් කොළඹ රාජකීය විද්‍යාලය) සහ ගල්කිස්ස ශාන්ත තෝමස් විදුහල අතරයි.
එම තරගයේදී දෙපිලේ කණ්ඩායම් දෙකට පාසල් සිසුන් මෙන්ම ගුරුවරුන් ද නියෝජනය කිරීම හේතුවෙන් එය පළමු වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගය ලෙස වාර්තා අතරට එක් නොවුණි.
කෙසේ වුවද 1880 වසරේ කොළඹ ගාලු මුවදොර ක්‍රීඩාංගණයේ දී කොළඹ ඇකඩමි විදුහල සහ ගල්කිස්ස ශාන්ත තෝමස් විදුහල අතර පැවති තරගය මෙරට පාසැල් ක්‍රිකට් ඉතිහාසේ පළමු වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගය ලෙස වාර්තා පොත් අතරට එක්විය.
එම සුවිශේෂි තරගයෙන් ලකුණු 62ක ජයග්‍රහණයක් ලැබීමට කොළඹ ඇකඩමි විදුහල සමත් විය.
ලෝක යුද්ධයට හෝ කොවිඩ් වසංගතයට නතර කරන්න බැරිවූ නිල් මහ සටන
1880 වසරේදී ආරම්භ වූ රාජකීය - ශාන්ත තෝමස් විදුහල් දෙක අතර පවත් වන වාර්ෂික මහා ක්‍රිකට් තරගය අද වන විට ප්‍රසිද්ධියට පත්ව ඇත්තේ 'නිල් මහ සටන' ලෙසය.
මෙරට පාසැල් ක්‍රිකට් ඉතිහාසයේ පැරණිතම වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගාවලිය වන 'නිල් මහ සටන' ලෝකයේ අඛණ්ඩව පවත්වා ඇති දෙවන පාසල් වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගය ලෙස ඉතිහාසයට එක්වේ.
ඕස්ට්‍රේලියාවේ, ඇඩිලේඩ් හි පිහිටි ප්‍රින්ස් ඇල්ෆ්‍රඩ් විදුහල සහ සාන්ත පීතර යන විදුහල් දෙක අතර 1878 වසරේ සිට පැවැත්වෙන වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගාවලිය, ලොව මෙතෙක් දීර්ඝ කාලයක් අඛණ්ඩව පවත්වා ඇති පාසල් ක්‍රිකට් මහ තරගය ලෙස වාර්තා පොත් අතරට එක්ව ඇත.
" අඩුම තරමින් ලෝක යුද්ධ කාලේදීවත් අපේ වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගය නොපවත්වා ඉදලා නැහැ. කොවිඩ් වසංගත කාලෙදිත් අපේ පාසැල් දෙක අතර ක්‍රිකට් මහ තරගය පැවැත්වුණා" කොළඹ රාජකීය විදුහලේ සහකාර විදුහල්පති මෙන්ම ක්‍රීඩා කටයුතු භාර ආචාර්ය රියාස් අලුහර් බීබීසී සිංහල වෙත අදහස් දක්වමින් පැවසීය.
නිල් මහ සටනේ පළිහ
1901 සහ 1902 යන වසර වලදී ගල්කිස්ස ශාන්ත තෝමස් විදුහලේ ක්‍රිකට් කණ්ඩායමේ නායකත්වය දැරුවේ මෙරට පළමු අග්‍රාමාත්‍යවරයා වන මහාමාන්‍ය ඩී.එස්. සේනානායකයන්ය.
1928 වසරේ සිට නිල් මහ සටනේ ජයග්‍රාහකයින් වෙනුවෙන් ලබා දෙන ශුරතා පළිහ නම් කර ඇත්තේද ඩී.එස්. සේනානායක නමින් වීම විශේෂත්වයකි.
2023 වසරේදී පැවති නිල් මහ සටනේ ජයග්‍රහණය කොළඹ රාජකීය විදුහලට හිමිවිය.
ඒ අනුව කොළඹ රාජකීය විදුහල අවස්ථා 36 කදීද, ගල්කිස්ස ශාන්ත තෝමස් විදුහල අවස්ථා 35 කදී ඩී.එස්. සේනානායක පළිහ තමන් සතුකර ගැනීමට අවස්ථාව උදාකර ගෙන ඇත.
145 වන වරටත් පවත්වනු ලබන කොළඹ රාජකීය විදුහල සහ ශාන්ත තෝමස් විදුහල අතර පැවැත්වෙන 'නිල් මහ සටන' ලබන මාර්තු 07,08 සහ 09 යන දිනයන් හිදී කොළඹ SSC ක්‍රීඩා පිටියේ පැවැත්වීමට නියමිතව ඇත.
නිල් මහ සටන නියෝජනය කළ ජනප්‍රිය ක්‍රීඩකයින් කවුද?
මෙරට ප්‍රධාන පෙළේ පාසල් දෙකක් වන කොළඹ රාජකීය විදුහල සහ ගල්කිස්ස ශාන්ත තෝමස් විදුහල නියෝජන කරමින් මෙරට දේශපාලන වේදිකාවේ මෙන්ම විවිධ අංශ නියෝජන කරන ජනප්‍රිය පුද්ගලයින් රැසක් ක්‍රිකට් ක්‍රීඩකයින් ලෙස පාසැල් සමයේ නිල් මහ සටන වාර්ෂික ක්‍රිකට් තරගාවලිය නියෝජනය කර ඇත.
ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු විධායක ජනාධිපති ජේ.ආර්. ජයවර්ධන, සර් ජෝන් කොතලාවල, රන්ජන් මඩුගල්ල, අසන්ත ද මැල්, ජෙහාන් මුබාරක්, කිත්රුවන් විතානගේ, කුසල් ජනිත් පෙරේරා, භානුක රාජපක්ෂ, ලසිත් ඇඹුල්දෙණිය කොළඹ රාජකීය විදුහල නියෝජනය කරමින් නිල් මහ සටනට ක්‍රීඩා කර ඇත.
එමෙන්ම සාන්ත තෝමස් විදුහල නියෝජනය කරමින් මෙරට පළමු අග්‍රාමාත්‍යවරයා වන මහාමාන්‍ය ඩී.එස්. සේනානායක, හිටපු අග්‍රාමාත්‍යවරයෙකු වන ඩඩ්ලි සේනානායක, මයිකල් තිසේරා, අනුර තෙන්නකෝන්, බ්‍රැඩ්මන් වීරකෝන්, දුලිප් මෙන්ඩිස්, ගයි ද අල්විස්, ජීවන් මෙන්ඩිස් සහ කෞෂාල් සිල්වා වැනි ක්‍රීඩකයින් ද නිල් මහ සටන නියෝජනය කරමින් ක්‍රීඩා කර ඇත.
සුලෝහිත සංග්‍රාමය
කොළඹ පිහිටි ප්‍රධාන පෙළේ පාසැල් දෙකක් වන ආනන්ද - නාලන්ද යන විදුහල් දෙක අතර පැවැත්වෙන වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ ගැටුම සුලෝහිත සංග්‍රාමය ලෙස හැඳින්වේ.
1924 වසරේදී පළමු වරට මෙම පාසල් දෙක අතර පැවැත්වූ සුහද ක්‍රිකට් තරගය 1926 වසරේදී සුලෝහිත සංග්‍රාමය ලෙස වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගයක් දක්වා වර්ධනය විය.
මේ දක්වා 93 වරක් පැවති සුලෝහිත සංග්‍රාමය වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහා තරග වලදී කොළඹ ආනන්ද විදුහල අවස්ථා 12 කදී ද, නාලන්ද විදුහල අවස්ථා 07 කදීද ශුරතාවය ජයග්‍රහණය කිරීමට සමත්ව ඇත.
ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාව වෙනුවෙන් මෙරටට ප්‍රබල ක්‍රීඩකයින් රැසක් බිහිකර දුන් පාසල් දෙකක් ලෙස ආනන්ද සහ නාලන්ද විදුහල් දෙක අවිවාදයෙන් සඳහන් කළ හැකිය.
ආනන්ද විදුහල නියෝජනය කළ සිදත් වෙත්තමුණි, අර්ජුන රණතුංග, මාවන් අතපත්තු සහ දිනේෂ් චන්දිමාල් ජාතික ක්‍රිකට් කණ්ඩායම නියෝජනය කරන ලදී.
එමෙන්ම නාලන්ද විදුහල නියෝජනය කළ මෙරට ක්‍රිකට් ඉතිහාසයේ පළමු ටෙස්ට් නායක බන්දුල වර්ණපුර, රොෂාන් මහානාම, මහේල ජයවර්ධන යන ක්‍රීඩකයින් ද ජාතික ක්‍රිකට් කණ්ඩායම වෙනුවෙන් සිය දායකත්වය ලබා දෙන ලදී.
94 වන වරටත් පවත්වනු ලබන සුලෝහිත සංග්‍රාමය ක්‍රිකට් මහ තරගය මාර්තු 02 සහ 03 යන දිනයන් හිදී කොළඹ SSC ක්‍රීඩාංගණයේ දී පැවැත්වීමට නියමිතය.
කඳුකරයේ සුලොහිත සංග්‍රාමය
කඳුකරයේ සුලොහිත සංග්‍රාමය මහනුවර ධර්මරාජ විදුහල සහ කිංග්ස්වූඩ් විදුහල අතර 1893 වසරේදී ආරම්භ විය.
එය මෙරට පාසැල් ක්‍රිකට් ඉතිහාසයේ පැරණිතම වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහා ගැටුම් වලින් එකක් ලෙස හැඳීන්වේ.
131 වසරක් පුරා පවත්වා ඇති මෙම වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගාවලිවලදී මහනුවර ධර්මරාජ විදුහල අවස්ථා 33 කදීද, කිංග්ස්වුඩ් විදුහල අවස්ථා 19 කදී ශුරතාවලිය ජයග්‍රහණය කිරීමට සමත්ව ඇත.
117 වන වරටත් පවත්වනු ලබන කඳුකරයේ සුලොහිත සංග්‍රාමය මාර්තු 22-23 යන දිනයන් හිදී පල්ලෙකැලේ ජාත්‍යන්තර ක්‍රිකට් ක්‍රිඩාංගණයේ දී පැවැත්වීමට නියමිතය.
ගාල්ලේ පෙම්වතුන්ගේ සටන
ගාල්ලේ පෙම්වතුන්ගේ සටන ලෙස විරුදාවලිය ලබන මහින්ද සහ රිච්මන්ඩ් විදුහල් දෙක අතර පැවැත්වෙන වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගාවලියේ මේ දක්වා වැඩිම වාර ගණනක් ශුරයින් බවට පත්ව ඇත්තේ රිච්මන්ඩ් විදුහලයි.
රිච්මන්ඩ් විදුහල අවස්ථා 24 කදීද, මහින්ද විදුහල අවස්ථා 23 කදී ද පෙම්වතුන්ගේ සටනේ ශුරතාවය ජයග්‍රහණය කිරිමට හැකිවී තිබේ.
1905 වසරේදී පළමු වරට පැවති දෙපිල අතර පළමු වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගයේ විනිසුරුවරුන් ලෙස කටයුතු කර ඇත්තේ මහින්ද සහ රිච්මන්ඩ් විදුහල් දෙකෙහි විදුහල්පතිවරුන් බව කියනු ලබයි.
රුහුණු නිල් මහ සටන
මාතර ශාන්ත තෝමස් විදුහල සහ මාතර ශාන්ත සර්වේෂස් විදුහල අතර පැවැත්වෙන නිල් මහ සටන වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගය ආරම්භ වුයේ 1900 වසරේ සිටය.
123 වසරක් පුරා පැවති රුහුණු නිල් මහ සටනේ ශුරතාවලිය අවස්ථා 32 කදී දිනා ගැනීමට මාතර ශාන්ත තෝමස් විදුහල සමත්ව ඇති අතර ශාන්ත සර්වේෂස් විදුහල ශුරතාවලිය ජයග්‍රහණය කර ඇත්තේ අවස්ථා 27 කදී පමණය.
මාතර ශාන්ත තෝමස් විදුහල සහ මාතර ශාන්ත සර්වේෂස් විදුහල අතර පැවැත්වෙන නිල් මහ සටන වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරගය ආරම්භ වුයේ 1900 වසරේ සිට ය.
සාන්තුවරයින්ගේ සටන
කොළඹ ප්‍රධාන පෙළේ කතෝලික පාසල් දෙකක් වන ශාන්ත ජෝසප් සහ ශාන්ත පීතර විදුහල් දෙක අතර පැවැත්වෙන සාන්තුවරයින්ගේ සටන පළමු වරට පැවැත්වූණේ 1933 වසරේදීය.
මේ දක්වා අවස්ථා 89කදි පැවති සාන්තුවරයින් ගේ සටනේ ශුරතාවය ශාන්ත ජෝසප් විදුහල අවස්ථා 12 කදී ද, ශාන්ත පීතර විදුහල අවස්ථා 10 කදී ද තමන් සතුකර ගැනීමට සමත්ව ඇත.
90 වන වරටත් පවත්වනු ලබන සාන්තුවරයින් ගේ සටන වාර්ෂික මහ ක්‍රිකට් තරගය මාර්තු 22 සහ 23 යන දිනයන් හිදී කොළඹ SSC ක්‍රීඩාංගණයේ දී පැවැත්වේ.
මේ දක්වා අවස්ථා 89කදි පැවති සාන්තුවරයින් ගේ සටනේ ශුරතාවය ශාන්ත ජෝසප් විදුහල අවස්ථා 12 කදී ද, ශාන්ත පීතර විදුහල අවස්ථා 10 කදී ද තමන් සතුකර ගැනීමට සමත්ව ඇත.
බිග් මැච් සමග ඇදුණු සැණකෙළි
වාර්ෂික පාසැල් ක්‍රිකට් මහා තරග සමයේ ආරම්භයත් සමග සියලුම පාසල් සිය තරග පැවැත්වීමට පෙර වීදි සංදර්ශන, පාගමන් හා රථ පෙළපාලි යාම සිරිතක් ලෙස කරනු ලැබේ.
එම කටයුත්ත ගැන බොහෝ විට සමාජය තුළ මතුවන්නේ මිශ්‍ර ප්‍රතිචාරයක්ය.
ඇතැම් අවස්ථාවන්වලදී අගනුවර පිරිමි පාසැල්වල සිසුන් සියා සහෝදර බාලිකා පාසල් තුළට කඩා වැදීම් වැනි සිදුවීම් ගැනද වාර්තා වී තිබේ.
ඇතැම් පාසල් විසින් පවත්වනු ලබන විථි සංචාර සඳහා නොයෙක් ආකාරයේ වාහන, යතුරු පැදි යොදා ගනු ලබන අතර ඇතැම් පාසල් හෙලිකොප්ටර් යානා ද යොදා ගනිමින් තම පාසල් ධජය ගෙන යාමට කටයුතු කර තිබෙන අයුරු දක්නට ලැබුණි.
මේ අතර 2023 වසරේ බදුල්ල ධර්මදූත මහ විදුහල සහ ඌව විදුහල අතර පැවති අන්තර් පාසල් වාර්ෂික ක්‍රිකට් තරගයට සමගාමී සංවිධාන කර තිබු රථ පෙළපාළියකදී කැබ් රථයක් පෙරළියාමෙන් සිසුන් දෙදෙනෙකු මියගොස් තවත් සිසුන් 06 දෙනෙකු තුවාල ලැබීය.
එම සිදුවීමත් සමග වාර්ෂික ක්‍රිකට් මහ තරග පැවැත්වෙන කාල වලදී රථ පෙළපාලි ආදිය පැවැත්වීමට ඉඩ නොදිය යුතු බවට සමාජයේ කතිකාවතක් ඇතිවිය.
කෙසේ වුවද පසුගියදා පැවති මාධ්‍ය හමුවකදී මහජන ආරක්ෂක අමාත්‍ය ටිරාන් අලස් මාධ්‍යවේදියෙක් නැගු පැනයකට පිළිතුරු දෙමින් කියා සිටියේ ඒවා අත්හිටුවීමට කැමැත්තක් තමා තුළ නොමැති බවය.
එහිදී වැඩිදුරටත් අදහස් දැක්වූ ටිරාන් අලස් අමාත්‍යවරයා."ඉස්කෝලවල තියෙන බිග් මැචස්, එයාලගේ සයිකල් පෙරෙඩ්ස් එහෙම නවත්වන්න මම කැමති නැහැ. ඇත්ත කතාව ඒකයි. මම හිතන්නේ නැහැ ඒක සුදුසුයි කියලා."
"නමුත් ඒ පාසැල් සහ පොලිසිය එකතු වෙලා ඔය බදුල්ලේ වුණා වගේ සිද්ධියක් නොවෙන්න කටයුතු කරන්න ඕන."
"අපි පාසැල් ගියා කාලෙත් මේක එක ඉවෙන්ට් එකක් පාසැලේ. මම හිතන්නේ නැහැ ඒක අපි තහනම් කළ යුතුයි කියලා."
"ඒ නීසා එවැනි සිදුවීම් නොවෙන්න පාසැල් වල විදුහල්පතිවරුන්, ගුරුවරුන්, ආදී සිසුන් සහ පොලිසිය එකතු වෙලා කටයුතු කරන්න ඕන." අමාත්‍යවරයා පැවසුවේය.
(BBC සිංහල සේවය)
