මේ කතාව ඇරඹෙන්නේ 1906 වසරේ අවසාන භාගයෙනි. කතාවේ කතා නායකයා එදින ද සිය නිවසේ ස්තෝප්පුවේ දකුණු පස පිහිටි කාමරයට
වැදී දොරගුළු ලා ගත්තේ ඔහුගේ කුලුඳුල් ප්‍රබන්ධයේ 21වන පරිච්චේදය ලිවීම සඳහා ය.
පියා මරණ මංචකයේ; පුතු ලියවිල්ලේ
මඳ වේලාවක් ගතවන විට නිවෙස තුළ විශේෂ කලබල ගතියක් පවතින බව ද ඔහුට දැනිණ. ඒ කලබල ගතිය: සිය මවගේ උස් ස්වරයෙන් මෙන්ම දුක්මුසු ස්වරයෙන් ද, කඩිසරව එහා මෙහා යනෙන මෙහෙකරුවන්ගේ සහ මෙහෙකාරියන්ගේ හඬින් ද, සිය සහෝදර දෙපළගේ හඬින් ද පිරී පැවතිණ. එහෙත් මේ ලේඛකයා ඒ කිසිවක් ම මායිම් නොකරමින් තම කටයුත්තේ නිරත විය; ඔහුට බාහිර ලෝකයේ සිදුවන කිසිවක් පිළිබඳ ගණිච්චියක් නොතිබිණ. එහෙයින් ඔහු තව දුරටත් ලියමින් ම පසුවිණ; ඒ පරිච්ඡේදය ලියා අවසන්ව යළි කියවන්නට සුදානම් වත්ම ස්තෝප්පුව දෙසින් සිය සොයුරා ඔහු අමතන හඬ ඇසිණ. වහා දොර විවර කළ හෙතෙම කඩිනමින් ම නිවස අභ්‍යන්තරයට පිවිසිණ. පුරා දෙහෝරාවක පමණ කාලයක සිට නිවස තුළ පැවති කලබලකාරී වාතාවරණය පිළිබඳ නිසි අවබෝධයක් ඔහුට දැනුණේ ඒ නිමේෂයේ ය.
‘‘ඇයි අම්ම මට කලින් කතා නොකරෙ...?’’
සියල්ල අවබෝධ වූ සැණින් හෙතෙම සිය මවගෙන් විමසී ය. එහෙත් එම පැනයට පිළිවදන් සැපවූයේ මව නොව ඒ වන විටත් අවසන් හුස්ම හෙළමින් සිටි සිය පියාණෝ ය. ඔහු ඉතා අසීරුවෙන් සිය වැඩිමහල් පුතු දෙස බැල්මක් හෙළී ය; හෙළා මෙසේ මිමිණී ය.
‘‘පුතාගෙ ලියුම් කියුම් වැඩවලට බාදා කරන්න එපා කියල තිබුණෙ මම යි. මේ අවසාන මොහොතෙ මං පුතාව කැඳෙව්වෙ වැදගත් කාරණයක් කියන්න.’’
අනතුරුව හෙතෙම සිය බාල පුතුන් දෙදෙනා ගැන විශ්වාසවන්ත සහ බලාපොරොත්තු සහිත කරුණු කිහිපයක් ම පවසා ‘‘පවුලෙ නම පවතින විශාල වැඩ කෙරෙන්න ඕනෙ ලොකු පුතාගෙන්. ඒ පවුල් රැකීමවත්, ධනය රැස් කිරීමවත් නෙවෙයි. මගේ ලොකු පුතා උප්පත්තියෙන් ලබපු කුසල් බලේ; ඒ, ලියුම් - කියුම් අතේ ශාස්ත්‍රිය වැඩ. ඔවු...! සිංහල භාශාවෙන් පොත් පත් ලිවීම, රටේ තොටේ පූජිත පණ්ඩිතයෙක් වීම. ඒක ලොකු පුතාගෙන් කෙරෙන්න ම ඕන.’’
එසේ පැවසූ අප කතා නායකයාගේ පියා ඒ නිමේෂයේ ම සිය අවසන් සුසුම් පොද වා තලයට මුසු කළේ ය.
පියාගේ අවසන් කැමැත්ත සහ පුතුගේ අභිප්‍රාය
පියාගේ අවසාන කැමැත්ත ඉටු කරනු වස් හෝ ස්වකීය අනන්‍යතාව රැකගනු වස් අප කතා නායකයා පියා පැවසු පරිදි ම මෙරට සුවිශේෂ ගණයේ ප්‍රබන්ධකරුවකු බවට පත් විය. හෙතෙම ඒ අනන්‍යතාව 1957 වසරේ මැයි 31වන දින මෙලොව හැර යන තෙක් ම ඒ ආකාරයෙන් ම පවත්වාගෙන යන්නට සමත් විය. ඔහු අන් කිසිවකු නොව 1890 වසරේ ජනවාරි මස 16 වන දින මෙලොව එළිය දුටු වැල්ලෙවත්ත ආරච්චිගේ ඒබ්‍රහම් සිල්වා හෙවත් ඩබ්ලියු. ඒ. සිල්වා ය.
සිය පියා අවසන් සුසුම් පොද වා තලයට මුසු කරන මොහොතේ අප කතානායකයා රචනා කරමින් සිටියේ ඔහුගේ කුලුඳුල් ප්‍රබන්ධය වූ ‘‘සිරියලතා’’ කෘතිය යි. 1907 වසරේ ප්‍රකාශයට පත් කළ මෙම කෘතියේ සිට 1962 වසරේ ප්‍රකාශයට පත්කෙරුණු ‘‘රිදී හවඩිය’’ නමැති ප්‍රබන්ධ කෘතිය දක්වා ප්‍රබන්ධ කෘති 17ක් ද, පරිවර්තන ලෙස ‘‘එක් දහස් එක් රැය’’ කෘතියේ කාණ්ඩ 4ක් සහ වාල්මිකිගේ ‘‘රාමායණය’’ කෘතිය ද ඇතුළු කෘති 27ක් ඔහු සිංහල පාඨක ප්‍රජාව වෙත මුදා හැර ඇත.
භාග්‍යවත් දිනයක මතක පොද
ඉහත සටහන තබන්ට නිමිති වූයේ 2023/12/02වන දින මා හිත මිත්‍ර චන්දන ගුණසේකර ලේඛකයා සම්මුඛ වීම සඳහා ‘ග්‍රන්ථ ප්‍රකාශන’ ආයතනය විසින් සංවිධානය කරනු ලැබ තිබූ සුහද හමුව ය. එය පැවතියේ යට කී මහා ලේඛකයා: ඉපදුණ, හැදුණ වැඩුණ, මේ සා විසල් සාහිත මෙහෙවරක නියැළුණ සහ ඔහු මිය යන තෙක් ම විසූ: පුරාණයේ මාපිටිය - පාමංකඩ පාර යනුවෙන් ද, පසු කාලයක දී කෝට්ටේ පාර යනුවෙන් ද, මෑතක් වෙන තුරු ම වැල්ලෙවත්තේ හයිස්ට්‍රීට් යන මැයෙන් ද නූතනයේ ඩබ්ලියු. ඒ. සිල්වා මාවත යනුවෙන් ද හැඳින්වෙන ‘‘සිල්වර්මියර්’’ නිවසට ගොඩ වැදීමේ භාග්‍ය ලැබීම ය.
එම නිවසට ගොඩ වැදීම භාග්‍යයක් වන්නේ කෙසේ දැයි කිසිවකුට කුකුසක් ඇති විය හැකි ය. මන් ද මෙරට වෙසෙන බොහෝ පිරිස් එම ලේඛකයාගේ කෘති කියවා තිබුණ ද ඔහුගේ නිවසට ගොඩ වදින්නට තරම් භාග්‍යයක් නොලද හෙයිනි. පුද්ගලිකව මට නම් එදින මගේ ජීවිතයේ සුවිශේෂි දිනයකි. අවංකව ම පවසන්නේ නම් ඒ හිත මිත්‍ර ලේඛක චන්දන ගුණසේකර සම්මුඛ වීම නොව (ඔහු මීට පෙර කිහිප වතාවක් ම සම්මුඛ වී ඇති අතර ම ඔහු මට නොයෙක් ආකාරයෙන් උපකාර ද කර ඇත; මා අනතුරකට ලක් වූ කාලයේ දී ලංකාවට පැමිණි මොහොතක මගේ සුව දුක් බැලීමට ද පැමිණ ඇත) මේ අග්‍රගන්‍ය ලේඛකයාගේ නිවසට ගොඩ වැද, ඔහුගේ ම අත්අකුරින් පිරි ලිපි ලේඛන, ඔහුගේ ඉපැරණි කෘතිවල පළමු, දෙවන හෝ එකල ම මුද්‍රණද්වාරයෙන් නිකුත් වූ කෘතිවල පිටපත්, ඔහු භාවිත කළ: ඇඳ, පුටු, මේස ඇතුළු අනෙකුත් ගෘහ භාණ්ඩ, ඔහු පරිහරණය කළ පොත් පත්, ඔහු සවන් දුන් ට්‍රාන්සිස්ටර් ගුවන්විදුලි යන්ත්‍ර, ග්‍රැමපෝනය, ඔහු භාවිත කළ යතුරු ලියනය, ඔහු භාවිත කළ විවිධ මාදිලියේ මුද්‍රණ යන්ත්‍ර, අච්චු අකුරු, පිටකවර සඳහා භාවිත කළ සිතුවම් බ්ලොග් යනාදිය සියැසින් දැක ගැනීමට ලැබීම ය. එහෙයින් එම අනගි අවස්ථාව උදා කර දුන් චන්දන ගුණසේකර සොයුරාට සහ ග්‍රන්ථ ප්‍රකාශන ආයතනයේ අධ්‍යක්ෂිකා තනෝජා වඩුගේ මහත්මියට ද පළමුවෙන් ම මගේ ගෞරවාදර ස්තුතිය පිරිනැමිය යුතු ය.
සංවේග ජනක මතක
මේ වන විට එම ගොඩනැගිල්ල ඇතුළු ඒ කෞතුක වස්තු සියල්ල විනාශ මුඛයට යමින් පවතින බව දක්නට ලැබුණු විට මසිතට මහත් සංවේගයක් ඇති විණ. සැබැවින් ම නම් ඒ අග්‍රගන්‍ය ලේඛකයාගේ සියලු දෑ සංරක්ෂණය කරනු ලැබ යුත්තේ ජාතික උරුමයන් සහ සංස්කෘතික කටයුතු අමාත්‍යංශය යටතේ පවතින සංස්කෘතික කටයුතු දෙපාර්තමේන්තුව විසිනි. නමුදු මෙබඳු ස්ථානයක් තිබේද යන්න පවා අදාළ ආයතන බලධාරින් දැනුවත්ද යන්න පවා සැක සහිත ය.
වර්තමානය වන විට මෙකී ලේඛකයාගේ ප්‍රබන්ධ කෘති එතරම් වටිනාකම් නොඋසලන්නට පිළිවන. නමුදු එකලට සාපේක්ෂව සලකා බලන විට ඒ බොහෝ ප්‍රබන්ධ ‘‘නවකතා’’ ගණයේ ලා සැලකිය හැකිය. ඔහු විසින් ප්‍රබන්ධිත ඉතිහාස කතා කිහිපය හැරුණු විට අනෙක් බොහෝ ප්‍රබන්ධ තුළ යට කී ‘‘නවකතා’’ ගුණය අන්තර්ගත ය. එනම් ඔහු සිය ප්‍රබන්ධය සඳහා පාදක කරගෙන තිබෙන සියලු සංකල්ප එකලට සාපේක්ෂව නැවුම් ය; පරිකල්පනීය පාර්ශ්වයෙන් ද නැවුම් ය. එහෙත් මෙරට විසු ඇතැම් මහාචාර්යවරු මතු නොව මහාගත්කරුවෝ ද මේ ලේඛකයාගේ කෘති හෑල්ලුවට ලක් කර ඇති බවත්, එම කෘති බටහිර කෘති අනුගමනය කරමින් රචනා කර ඇති බවත් පවසා ඇත. නමුදු ඔහුගේ කෘති එසේ විවේචනයට බඳුන් කළ මහා ගත්කරුවන් පවා සෝවියට් සාහිත්‍ය අනුගමනය කරමින් ඔවුන්ගේ කෘති රචනා කර ඇති බව ඔවුන් පිළි නොගැනීම බරපතළ ඛේදවාචකයකි.
‘කතා සක්විති’ නාමයෙන් පුද ලැබ
මේ සියලු කෙනෙහිලිකම් මධ්‍යයේ වුව ද අප කතා නායකයා ඉන්ද්‍රඛීලයක් සේ නොසැලී සිය ලේඛන දිවියේ ඉදිරියට ම ගමන් කළේ ය. එහි අවසන් ඵලය වූයේ පාඨක සමාජය විසින් ම ඔහු ‘කතා සක්විති’ යන ගෞරව නාමයෙන් පුදනු ලැබීම ය.
යට කී ආකාරයේ විවේචනවලට ලක් වුව ද මෙම ලේඛකයාගේ ද බොහෝ කෘති සිනමාවට නැගීම ද ඔහුගේ ලේඛන කුසලතා අවබෝධ කරගැනීම සඳහා කදිම නිදසුනකි. මා කියවා ඇති පරිදි මෑතක නිපද වූ ඉතා ම දුර්වල නිර්මාණයක් වූ විජයබා කොල්ලයට අමතරව සිනමාවට නැගුණු ප්‍රථම සිංහල නවකතාව ලෙස ඉතිහාසයට එක් වූ ඔහුගේ ‘‘කැළැ හඳ’’ (මෙය ටෙලි නිර්මාණයකට ද නැගිණ) ප්‍රබන්ධයට අමතරව ‘‘සිරියලතා’’, ‘‘හිඟන කොල්ලා’’, ‘‘දෙයියන්නෙ රටේ’’, ‘‘දෛව යොගය’’ සහ ‘‘රදළ පිළිරුව’’ යනාදි ප්‍රබන්ධ ද සිනමාවට නැගිණ.
මේ සා විසල් සාහිත මෙවෙරක යෙදුණු මේ ලේඛකයා පිළිබඳ අවධානය යොමු නොකළේ මහාචාර්යවරු සහ මහා ගත්කරුවෝ විසින් මෙම ලේඛකයාගේ නිර්මාණ හෙළා දැකිම ද යන්න සැක සහිත ය. නමුදු දැන් ඒ ආදිකල්පික ආකල්ප පුපුරුවා හැරීමට කාලය එළඹ තිබේ.
‘‘ඩබ්ලියු. ඒ සිල්වා පදනම’’ සක්‍රීය කරන්නට නම්...
ඇගේ අදහසට අනුව අනාගතයේ දී පොත් ජනගතකිරීමේ අවස්ථා සඳහා එම භූමිය ලබා දීමට කටයුතු කිරීමේ සුදානමක් පවතී. එහි දී කිසිදු මුදලක් අය නොකරණ බවද ඇය ප්‍රකාශ කළා ය. නමුදු කිසිදු මුදලක් අය නොකරනවා යන්නට නම් මම පුද්ගලිකව අකමැති ය. ඒ ඇයි ද යන්න පැහැදිලි කිරීම ඉතා දීර්ඝ ලියවිල්ලක් වන බැවින් ‘‘ග්‍රන්ථ ප්‍රකාශන’’ ආයතනය සද් භාවයෙන් ආරම්භ කිරීමට බලාපොරොත්තු වන වැඩපිළිවෙළ සාර්ථක කරගැනීම සඳහා අදහස් කිහිපයක් යේජනා කරන්නට මම අදහස් කළෙමි. එය බාර ගැනීම හෝ නොගැනීම එම පාර්ශ්වයේ කටයුත්තකි.
මගේ පුද්ගලික යෝජනා මාලාව
දැනට මෙම ගොඩනැගිල්ල පිහිටි පරිශ්‍රයේ පොත් ජනගතකිරීමක් සඳහා භාවිත කරනවා නම් ඒ සඳහා සුදුසු ම ස්ථානය වන්නේ ගොඩනැගිල්ල පිටුපස පිහිටියා වුව ද ‘‘පිළිකන්නක්’’ ලෙස සැලකිය නොහැකි ‘‘මිදුල’’ බඳු භුමිය යි. එහෙත් එය සපුරාම විවෘත භූමියක් වන බැවින් වැසි සමයේ දී කිසිදු කටයුත්තක් කළ නොහැකි ය. පළමුව ඒ සඳහා වැඩපිළිවෙළක් සැකසිය යුතු ය.
දෙවනුව සනීපාරක්ෂක පහසුකම් සහ ජල පහසුකම් සම්පුර්ණ කළ යුතු ය.
තෙවනුව කුඩා ප්‍රමාණයේ හෝ ශබ්ද විකාශන කට්ටලයක් තිබිය යුතු ය.
සිවු වෙනුව පැමිණෙන පුද්ගලයන් සඳහා ආසන පහසුකම් සැපයිය යුතු ය.
පස් වෙනුව සංග්‍රහ කටයුතු සඳහා අවැසි පසුබිම සැකසිය යුතු ය.
මේ එක් පාර්ශ්වයකි.
මුද්‍රණ කටයුතු සදහා භාවිත කල යන්ත්‍ර සූත්රවැඩපිළිවෙළ සඳහා මුදල් සොයන්නේ කෙසේ ද...?
මේ සියල්ල සම්පුර්ණ කිරීම සදහා මුදල් අවශ්‍ය බව සැබැවි. නමුදු දැනට පවතින භාරය පිළිබඳ මෙරට දානපතියන් දැනුවත් කළ හොත් මෙලොව යහපත වෙනුවෙන් නොවුණ ද පරලොව යහපත වෙනුවෙන් ඔවුන් ආධාර උපකාර කරන බව පැහැදිලි ය. එහි ආරම්භක පියවරක් වශයෙන් මේ අග්‍රගන්‍ය ලේඛකයාගේ කෘති ප්‍රදර්ශනයක් සහ අලෙවි සලක් පැවැත්විය හැකි ය. ඒ සඳහා එම ලේඛකයාගේ කෘති සියල්ල ම පාහේ නැවත මුද්‍රණද්වාරයෙන් ප්‍රකාශයට පත් කළ ගොඩගේ ප්‍රකාවන ආයතනයේ පූර්ණ සහයෝගය ලබාගත හැකි යැයි මම විශ්වාස කරමි.
එමෙන් ම විදෙස්ගතව සිටින දේශ ප්‍රේමින්ගෙන් සහ සාහිත ප්‍රේමින්ගෙන් ද විසල් සහයෝගයක් ලබාගත හැකි ය. ඒ සඳහා චන්දන ගුණසේකර ලේඛක මිතුරාගේ පූර්ණ සහයෝගය ලැබෙන බව මගේ පුද්ගලික විශ්වාසය යි.
ඔහුගේ පුද්ගලික පුස්තකාලය
මෙය මගේ පුද්ගලික අදහසකි; එහි අපිළිවෙළක් ද තිබිය හැකි ය. නමුදු මෙය පිළිවෙළකට සකසා ක්‍රියාත්මක කළ හැකි නම් මෙම මධ්‍යස්ථානයත්, මෙහි තිබෙණ කෞතුක භාණ්ඩත් සුරැකිය හැකි බව මගේ විශ්වාසය යි.
සේවිත පොත පත :
කතා සක්විති ඩබ්ලියු. ඒ. සිල්වා: ඒ. ටී කන්නන්ගර: සීමාසහිත ප්‍රබුද්ධ ප්‍රකාශකයෝ: 1990
කතා රජ කතාව - ඩබ්ලියු. ඒ. සිල්වා චරිතය: මාතර කේ. එච්. ඒ. ධර්මසේකර: මාතර වෙනුර ප්‍රින්ටර්ස්: 1963
(ජයසිරි අලවත්ත)නිදහස් ලේඛක
2023/12/10
සේයා: බද්ධාංජලි පටිභානී
