ශ්‍රී ලාංකීය රාජ දේශපාලනය මහා දැක්මෙන් මිදී ප්‍රාදේශීයවාදී අස්ථානයන් වෙත විතැන් විය. එය ආරම්භ වුයේ පොළොන්නරු රාජධානිය ඇද වැටීමෙන් පසුවය.

වැව් විල්ලුවක් පසුකර ගිය ඔහු දු‍ටුවේ මිදෙල්ල යායකි. වැව්නියා මහ වනයේ මිනිස් පහසක් තිබූ එකම බිම එතනය. ඒ මිදෙල්ල යාය පසුකර පැමිණි සාරමාරු ලේකම් ආලෝක දු‍ටුවේ මිදෙල්ල යාය මැද කුඩා වන ගමකී.

මහියංගණ තොටමුණ අසල තුරඟ සල්පිලය. නා නා විද තුරඟුන්ය. එක එක පාට එක එක වංශ අශ්වයන් සේමය. අස්රියද නා නා විදය. නා නා  විද

මානවම්ම නාමය ඉතිහාසය විසින් ශේෂ කළ මහා චරිතයකි.

පෙරදිග අපරදිග දොරටුවේ මැද පිහිටි ලංකා දුපත එ හන්දාම සංචාරක පාරාදීසයකි. මේ පාරාදීසය එ නිසාම දේශ ගවේෂකයණන්ට සොයා බලන්න සිත් දුන්නේ ඈත අතීතයේ පටන්මය.

ගෞතමයාණන් වහන්සේ පිරිණිවන් පෑ පසු උන් වහන්සේගේ ධාතූන් වහන්සේලාගේ හිමිකාරීත්‍වය සඳහා දේශපාලන අරගලයක් ඇති විය. එම අරගලයේ බල සම්පන්න රජ දරුවා වූයේ එකල මගධ අධිරාජ්‍යයා වූ

රාජසූරිය අස්ථාන කුමරු සිංහල ඉතිහාසයේ කඳුළු බිදුවකි. තෙමේ උඩරටට රාජ උරුමය රැගෙන ගිය පළමු විමලධර්මසූරිය රජුගේ (ක්‍රි.ව. 1592 - 1604) පුත්

හෘද සමාන සගයන් හඳුන්වා ගැනීමට සිංහල භාෂාව තුල වදන් කිහිපයක් වේ.

සියම් රට අද හඳුන්වන්නේ තායිලන්තය නමිනි. මේ සියමත් සිංහළයත් අතර බුදු දහම නිසා ඇති බැඳීම සහබැඳීමකි.

එකල්හි විවාහය පුද්ගල සිදුවීමකි. මෙකල්හි විවාහය පුද්ගල සිදුවීමකින් ඔබ්බට ගොස් එයට රාජ්‍යයද මැදිහත් වේ. ඒ විවාහ ලියාපදිංචියටය.

(Prasanna Weerakkody- Paintings)